Ward Ruyslinck
De Vismarkt
Toeristen, die zich over het huidige Steenplein naar de aanlegplaats voor rondvaartboten of het drijvend restaurant aan de vlotbrug begeven, lopen in feite over de oude Vismarkt. Weinig of niets wijst daar nog op. Dit stadsbeeld is sinds nagenoeg een eeuw totaal veranderd als gevolg van het rechttrekken van de Scheldekaaien en de sloopwerken die eraan voorafgingen. De Sint-Walburgiskerk (uiterst links op de tekening), de Gevangenis- of Burchtbrug (rechts), de omliggende Visberg, Gevangenis- en Steenstraten zijn alle verdwenen. Alleen het Steen, dat in de aquarel van De Cort met zijn oude burchttorens boven de Vismarkt uit rijst, heeft standgehouden.
In de 15de eeuw werden er al vismarkten in de schaduw van het Steen gehouden. Geleidelijk ontstonden er twee verscheiden, vlak bij elkaar gelegen markten. De belangrijkste van de twee, binnen de stadsmuur gelegen, was de Grote Vismarkt; de andere, extra muros, lag aan de Schelde en heette de Kleine Vismarkt of Botmarkt. Op de open binnenmarkt werd volgens traditie zeevis verkocht, op de overdekte buitenmarkt riviervis. 1n 1883 werd de gehele Vismarkt naar de Veemarkt overgebracht, en vandaar in 1894 naar de Scheldestraat in het Zuidkwartier.
De Koolvliet
De Koolkaai, vandaag gelegen in het hart van wat men de ‘Griekse wijk’ van Antwerpen zou kunnen noemen, roept onvermijdelijk de herinnering op aan de Koolvliet. Deze oudste van Antwerpens vier vlieten of bekade inhammen van de Schelde – de overige drie waren de Brouwersvliet, de Sint-Pietersvliet en de Sint-Jansvliet – diende in de l2de eeuw tot buitengracht voor de stadsomheining. Ze heette aanvankelijk de Holenvliet, een benaming van duistere oorsprong. De jongere benaming, de Koolvliet of Kolenvliet, houdt waarschijnlijk verband met de houtskoolschepen die er geregeld gelost werden. Vanaf 1417 werd de vliet hoofdzakelijk gebruikt als thuishaven voor de Antwerpse haringvloot en noemde men ze ook vaak de Haringvliet. Omdat ook de naburige SintPietersvliet als zodanig werd aangeduid, gaf dit wel eens aanleiding tot verwarring.
De oorspronkelijke stenen brug, die op de fraaie aquarel van Hendrik de Cort nog zichtbaar is, werd in 1819 vervangen door een ophaalbrug. Deze werd in 1865 op haar beurt vervangen door een draaibrug, voor een korte tijd, want in 1882 werd tot het dempen van de vliet besloten. De kerk, die links op de achtergrond van de tekening opdoemt, is de Sint-Pauluskerk.
Aquarellen in het Prentenkabinet van Antwerpen, afmetingen ca. 23 x 33 cm.